Zasiedzenie nieruchomości jest jednym ze sposobów nabycia jej własności (obok np. kupna czy spadkobrania). Instytucję tą reguluje art. 172 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny. Chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
Aby zatem doszło do zasiedzenia nieruchomości spełnione muszą zostać następujące przesłanki:
- samoistne posiadanie nieruchomości – tj. władanie rzeczą jak właściciel,
- upływ czasu – 20 lat albo 30 lat w zależności od tego czy mamy do czynienia z dobrą czy złą wiarą.
DOBRA BĄDŹ ZŁA WIARA PRZY ZASIEDZENIU NIERUCHOMOŚCI
Mimo, iż ustawodawca uzależnia wymagany do zasiedzenia nieruchomości okres samoistnego posiadania od dobrej czy złej wiary posiadacza brak jest ustawowej definicji, czym jest dobra oraz czym jest zła wiara. Biorąc pod uwagę orzecznictwo sądów stwierdzić można w skrócie, iż dobra wiara polega na usprawiedliwionym w danych okolicznościach przekonaniu posiadacza, że przysługuje mu takie prawo do władania rzeczą, jakie faktycznie wykonuje.
Co ważne, sąd rozpoznający sprawę każdorazowo bada, czy w danym przypadku zachodzi dobra czy zła wiara i zależy to od okoliczności danej sprawy.
Sama dobra wiara nie jest przesłanką zasiedzenia nieruchomości, ma ona natomiast wpływ na długość okresu potrzebnego do zasiedzenia.
SAMOISTNE POSIADANIE
Samoistnym posiadaczem nieruchomości jest ten, kto włada nią jak właściciel tj. wykonuje uprawnienia składające się na treść prawa własności:
- korzysta z nieruchomości z wyłączeniem innych osób,
- pobiera pożytki i dochody,
- rozporządza nią (np. oddaje w dzierżawę)
Posiadaniem samoistnym nie jest zatem władanie rzeczą na podstawie umowy np. najmu czy dzierżawy – takie posiadanie określa się mianem posiadania zależnego.
Istotnym jest, aby posiadanie samoistne trwało przez cały okres jaki ustawa przewiduje dla zasiedzenia. Wymóg posiadania samoistnego nie odnosi się jedynie do chwili objęcia rzeczy w posiadane, lecz do całego okresu posiadania wymaganego do nabycia w ten sposób własności.
POSTĘPOWANIE SĄDOWE W SPRAWIE O ZASIEDZENIE NIERUCHOMOŚCI
Do nabycia nieruchomości w drodze zasiedzenia dochodzi z mocy prawa. Jedynym jednak sposobem stwierdzenia, iż doszło do nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia jest zainicjowanie postępowania sądowego. W tym celu do sądu właściwego – tj. do sądu rejonowego obejmującego swoją właściwością obszar położenia nieruchomości – złożyć należy wniosek o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości. We wniosku tym wskazać należy m.in.:
– osoby zainteresowane rozstrzygnięciem w sprawie tj. najczęściej będą to właściciele nieruchomości bądź ich spadkobiercy,
– przedmiot zasiedzenia – należy w sposób precyzyjny oznaczyć o jaką nieruchomość chodzi tj. jej położenie, numer działki, numer księgi wieczystej (jeśli jest założona), powierzchnie,
– termin, z którym doszło w naszej ocenie do zasiedzenia.
To jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku zależy od praktyki konkretnego sądu. Najczęściej sądy wymagają złożenia odpisu z księgi wieczystej czy wypisu i wyrysu z ewidencji gruntów.
Załączyć należy również dowody na wykazanie okresu posiadania oraz na wykazanie faktu, że władaliśmy nieruchomością jak właściciele, przykładowo: potwierdzenia uiszczenia podatku od nieruchomości, czy świadkowie, którzy potwierdzą naszą relację.
Do wniosku dołączyć należy również dowód uiszczenia opłaty sądowej od wniosku, która obecnie wynosi 2.000 zł bądź wniosek o zwolnienie od opłaty sądowej oraz tyle odpisów wniosku wraz z załącznikami ile w sprawie występuje osób zainteresowanych.
OBOWIĄZEK PODATKOWY PRZY ZASIEDZENIU NIERUCHOMOŚCI
Od 1 stycznia 2016 roku obowiązuje w Polsce obowiązek uiszczenia podatku od zasiedzenia nieruchomości. Zgodnie z art.1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn tej formie opodatkowania podlega nabycie prawa własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawodawca wymienia wprost zasiedzenie jako jeden z tytułów, który rodzi obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn.
Osoba, która nabyła własność nieruchomości w drodze zasiedzenia, ma obowiązek uregulować zobowiązanie wobec Urzędu Skarbowego. Podatek od zasiedzenia wynosi obecnie 7% podstawy opodatkowania.
***
Proces o zasiedzenie jest procesem skomplikowanym, w szczególności, gdy prawni właściciele nieruchomości kwestionują prawo zasiadującego do nieruchomości oraz gdy mamy do czynienia z zasiedzeniem jedynie udziału w nieruchomości. Z tego względu warto skorzystać z pomocy profesjonalnego prawnika. Kancelaria adwokacka świadczy pomoc prawną z zakresu prawa rzeczowego – w tym w sprawach o zasiedzenie – na terenie Lublina, Łęcznej oraz województwa lubelskiego. Dzięki zdobytemu doświadczeniu w tego typu sprawach możemy pomóc Państwu w zebraniu odpowiednich dowodów i poprowadzeniu postępowania przed sądem z zachowaniem wszelkich wymogów, tym samym doprowadzając do uzyskania pozytywnego rozstrzygnięcia w sprawie.
Jeżeli chcesz skonsultować swoją sprawę z zakresu zasiedzenia nieruchomości albo poszukujesz adwokata do prowadzenia sprawy o zasiedzenie – umów się na spotkanie w Kancelarii dzwoniąc pod nr tel.: 530-480-369, 601-675-651.
